Het verhaal van Jezus’ geboorte in wereldwijd perspectief
Het is niet zo eenvoudig om je te blijven verwonderen over de betekenis van Kerst. We kennen het verhaal goed, de woorden klinken vertrouwd en de kerstpreek is eigenlijk wel wat voorspelbaar. Nu heeft dat natuurlijk ook iets moois; de geboorte van Jezus in deze donkere wereld is óns verhaal geworden. Tegelijkertijd is het een verhaal dat in andere omstandigheden een kleur kan krijgen die wij minder snel zien.
Het helpt mij om te proberen ‘met andere ogen’ naar een bijbelverhaal te kijken, met de ogen van iemand die in een heel andere cultuur of situatie leeft dan ik. Dan merk ik dat die ander gedeeltelijk hetzelfde ziet als ik, maar ook dat dat zij betekenissen zien die ik nooit eerder had ontdekt of gehoord.
Juist de herders
Toen ik zelf jaren geleden als theologisch docent in Zuid-Soedan werkte, besprak ik samen met een aantal voorgangers het kerstverhaal. We vroegen ons af waarom de boodschap van de engelen nu juist bij de herders terecht was gekomen. Een oudere predikant zei: ‘Dit heeft een diepere betekenis. Die herders waken over hun schapen en zouden zelfs hun leven geven om hun schapen te beschermen tegen de aanval van wilde dieren. Dat juist zij de boodschap van grote blijdschap ontvingen, zegt ons dat dit Kind Jezus, deze Messias, alles zal geven om zijn ‘schapen’ te beschermen en te redden. Dat zal Hij doen met zijn eigen leven.’
https://jeffersonspeedway.com/wisconsins-action-track-1952/africa-shepherd/
Scherpe randjes
De organisatie Langham Partnership (ooit opgericht door de Engelse theoloog John Stott) publiceert elk jaar overdenkingen voor de tijd van advent en kerst geschreven door theologen en voorgangers uit Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Het valt me op dat veel van deze schrijvers juist stil staan bij de scherpe randjes van het kerstverhaal: Wat de komst van Jezus betekent voor de situatie waarin zij leven, een context waarin corruptie, geweld en economische ongelijkheid dominant aanwezig zijn. Het is een wereld die méér vergelijkbaar is met de omstandigheden waarin Jezus werd geboren rond het jaar nul dan ons leven hier in Nederland. Wat ook opvalt is dat zij dan juist – als een contrast – heel sterk het unieke van het kerstverhaal benadrukken en de vreugde die je samen als christenen kunt beleven vanwege de geboorte van Christus. Ik wil dit illustreren met wat voorbeelden.
Geschreeuw van oorlog
Rula Khoury Mansour (Israël) schrijft: ‘In deze tijd van kerst horen we vooral het geschreeuw van een door oorlog verscheurd land waar verdriet, woede en haat de boventoon voeren. Terwijl we rouwen om de levens die verloren zijn gegaan (zowel Palestijnen als Israëli’s), bevinden we ons in een situatie die doet denken aan de tijd waarin Christus werd geboren: een tijd van duisternis, lijden, onderdrukking en wreedheid. We blijven echter vasthouden aan Gods belofte dat de heerschappij van Jezus verzoening brengt (Jesaja 11:6). Hij zal via ons de muren afbreken, het kwade weerstaan door het goede en de weg banen voor een vreedzame toekomst voor Israëli’s en Palestijnen. Een bekend Arabisch kerstlied zegt: ‘Wanneer mijn wraakgevoelens in mij sterven, dan is het echt kerst in mij geworden’.
Jezus is geen superheld
Oleksandr Geychenko uit Oekraïne benadrukt het mens-zijn van Jezus als goed nieuws: ‘Soms denken we dat Christus een ‘Marvel superheld’ was: iemand die er heel gewoon uitzag, maar wel verborgen superkracht kon aanboren. Maar de incarnatie betekent dat de Zoon van God mens is geworden. Helemaal mens. Zoals we maar al te goed weten betekent mens-zijn dat we beperkt, afhankelijk en kwetsbaar zijn. Menselijk leven gaat samen met ziekten, lijden en wanhoop. Jezus, de Zoon van God, heeft dit alles ook ervaren. Hij werd één van ons en dat is Hij nog steeds. Dit geeft Hem niet alleen de unieke mogelijkheid om ons te begrijpen en voor ons te bidden, maar ook om de eeuwige brug tussen God en mens te bouwen’.
Samen vieren
En dat geeft ons dan ook reden genoeg voor blijdschap en dankbaarheid zegt Desmond Rogers uit Guyana. Hij vertelt ons over de kleurrijke viering van mashramani in Guyana. Dit gebeurt nadat het zware werk erop zit. ‘Het gaat erom dat je – hoe kort ook – de herinnering aan ‘bloed, zweet en tranen’ naast je neer kunt leggen en dat je tijd neemt om dat wat bereikt is te vieren. Christenen overal hebben hele goede redenen om blij te zijn vanwege dat wat Christus voor ons gedaan heeft door zijn dood op het kruis van Golgotha. Kerst is een tijd van mashramani: van vieren na zwaar werk. En dan is het zo dat Jezus het zware werk van het sterven voor onze zonden heeft gedaan, en wij mogen dankbaar zijn en vieren’.
Zichtbaar in onze liefde voor de ander
Daarbij hoort ook dat we als christenen naar buiten toe laten zien wat het betekent om bij Christus te horen, stelt Wojciech Szczerba uit Polen. ‘Ons getuigenis wordt zichtbaar door een leven van liefde: door Christus in de ander te zien en door als Christus te handelen richting de ander, onafhankelijk van wie zij zijn. Het is noodzakelijk dat we terugkeren naar het eenvoudige voorbeeld van Jezus: gewoon te zorgen voor een ander mens – en dan gaat het om élk mens, ongeacht zijn etniciteit, geslacht, geaardheid, sociale status, politieke opvattingen, financiële situatie, religieuze overtuiging of zondige manieren. Kunnen we dat?
Ga naar Langham Partnership
